Steeds meer mensen slapen slecht. Uit onderzoek is gebleken dat ongeveer 12,% van de Nederlanders een middel gebruikt om hun slaap te verbeteren. Ongeveer een kwart van de mensen die een middel gebruikt om beter te slapen gebruikt melatonine. Toch is het geen goed idee om slaappillen te nemen. Ook geen melatonine”, legt slaapprofessor Gerard Kerkhof uit aan NU.nl.
Het werkt niet
Volgens slaapprofessor Ysbrand van der Werf, zoals gemeld door de NOS, tonen meta-analyses van diverse internationale studies aan dat het nemen van een melatoninepil niet significant resulteert in een snellere inslaaptijd.
Bovendien verbetert het niet de kwaliteit of diepte van de slaap, zoals gerapporteerd door het AD. Van der Werf waarschuwt zelfs dat hoewel het misschien een verschil van vijf minuten in inslaaptijd kan maken, het gebruik van melatonine kan leiden tot een verschuiving van de biologische klok met mogelijk wel een uur per dag, wat slaapproblemen juist kan verergeren.
500 slaapdeskundigen maken zich zorgen
De NOS schreef in 2019 al een artikel met een titel die er geen doekjes om bindt: ‘500 slaapdeskundigen maken zich zorgen: Melatonine is geen slaapmiddel’.
Ongeveer 500 slaapwetenschappers en artsen uiten bezorgdheid over het gebruik van melatoninepillen als slaapmiddel. Hoewel deze pillen momenteel verkrijgbaar zijn in drogisterijen, pleiten de experts ervoor dat ze alleen nog onder deskundige begeleiding en op doktersvoorschrift verkrijgbaar zijn bij apotheken. Van der Werf geeft tegenover de NOS aan dat er te vrijblijvend met melatonine wordt omgegaan. "Het is een hormoon, het is geen eenvoudig, onschuldig stofje."
Biologische klok verstoord
Melatonine is niet effectief bij het bevorderen van het inslapen, maar het kan wel helpen bij het afstemmen van je biologische klok. "Melatonine speelt een rol bij het reguleren van het slaap-waakritme", legt Kerkhof uit. Wanneer je biologische klok verstoord is, heeft dit niet alleen invloed op je nachtrust, maar ook op je algehele gezondheid. Het kan leiden tot problemen zoals buikklachten, nierproblemen, leverproblemen, darmproblemen en schildklierproblemen.
Het slikken van melatoninepillen verstoort dus eigenlijk je natuurlijke balans van slaaphormonen. "Het toevoegen van melatonine kan de biologische klok verplaatsen. Het is alsof je van het ene probleem in het andere belandt, omdat het juist leidt tot meer slaapproblemen", waarschuwt Kerkhof. Daarom is hij geen voorstander van het feit dat deze slaappillen zonder recept verkrijgbaar zijn bij drogisterijen.
Melatonine gevaarlijk
Volgens chronobioloog en slaapwetenschapper Marijke Gordijn is het slikken van melatonine bij normale slapeloosheid zelfs gevaarlijk. Als je het op het verkeerde moment inneemt, kan het je biologische ritme verstoren. Bovendien breekt vijf tot tien procent van de mensen het hormoon langzaam af, wat resulteert in een opbouw van een zeer hoge concentratie in het lichaam. Zelfs als je stopt, kun je nog lang last hebben van een verstoorde interne klok, wat juist leidt tot slaapproblemen.
Alleen bij ernstige jetlag klachten
Het gebruik van melatonine wordt afgeraden door het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), met uitzondering van ernstige jetlagklachten waarbij het kan helpen om het slaap-waakritme weer eenmalig in balans te brengen. In deze hoedanigheid wordt beschouwd als een onschadelijk alternatief voor slaappillen.
"Zelfs als een patiënt melatonine gebruikt voor een passende indicatie, kan het middel door een verkeerd moment van inname of een verkeerde dosering een averechts effect hebben", zoals vermeld op de website van NHG. Het moment van inname is afhankelijk van het specifieke slaapprobleem en het individuele bioritme. De dosering hangt af van de natuurlijke aanmaak en afbraak van melatonine in het lichaam. Hier zitten risico’s aan verbonden.
De NVWA zegt dat het klopt dat je van melatonine slaperig wordt, daarom mag het ook op het potje staan. Maar het is geen hoofdeffect maar een bij effect.
Melatonine is een hormoon
Andrew Huberman (neurowetenschapper) is er heel duidelijk over: melatonine wordt niet aanbevolen, helemaal niet voor mensen die bewust zijn van hun hormoonhuishouding. De primaire functie van melatonine is niet om slaperigheid op te wekken, maar om de puberteit tijdens de ontwikkeling te onderdrukken door de afgifte van GnRH (Gonadotropin-Releasing Hormone) te remmen. Dit is wat voorkomt dat kinderen de puberteit ingaan en verklaart waarom ze chronisch verhoogde melatoninespiegels hebben, wat ook bijdraagt aan hun langere slaapduur. Mensen die melatonine innemen, nemen eigenlijk abnormaal hoge doses van een hormoon.
Het is belangrijk om te weten dat melatonine, in tegenstelling tot andere hormonen, legaal zonder recept verkrijgbaar is. Dit is opmerkelijk, gezien het vermogen om zowel de toegang tot androgenen bij mannen als de toegang tot oestrogenen bij vrouwen te onderdrukken. Gezien deze factoren is het niet raadzaam om zwaar te vertrouwen op melatoninesupplementen. Slaapwetenschapper Matthew Walker, schrijver van internationale bestseller “Why we sleep” deelt deze mening ook.
Ook Dr. Eric Berg DC is een groot tegenstander van melatonine terwijl veel mensen melatonine gebruikt voor slaap. Het wordt echter niet aanbevolen omdat het een hormoon is. Wanneer je dit hormoon gedurende langere tijd gebruikt, kunnen de receptoren in de pijnappelklier zich gaan verminderen. Melatonine wordt geproduceerd in de pijnappelklier, en daardoor heb je steeds hogere doses nodig om hetzelfde effect te bereiken. Deze afname van receptorgevoeligheid voor bij veel hormonen.
Androgenen
Androgenen zijn een groep hormonen die verantwoordelijk zijn voor mannelijke kenmerken en functies in het lichaam. Ze worden voornamelijk geproduceerd in de testikels bij mannen en in kleine hoeveelheden in de eierstokken en bijnieren bij vrouwen. De belangrijkste androgeen is testosteron. Androgenen spelen een cruciale rol bij de ontwikkeling en regulatie van de mannelijke voortplantingsorganen, de groei van lichaamshaar, de verdieping van de stem en het bevorderen van spiermassa en kracht. Ze zijn ook van invloed op de libido en het algemene energieniveau.
Oestrogeen
Oestrogeen is een groep hormonen die voornamelijk geassocieerd wordt met vrouwelijke kenmerken en functies in het lichaam. De belangrijkste oestrogenen zijn estradiol, estron en estriol. Ze worden hoofdzakelijk geproduceerd in de eierstokken bij vrouwen, maar kleine hoeveelheden worden ook aangemaakt in de bijnieren en testikels bij mannen. Oestrogeen speelt een essentiële rol bij de ontwikkeling en regulatie van het vrouwelijke voortplantingssysteem, waaronder de groei van borsten, het reguleren van de menstruatiecyclus en het bevorderen van de ontwikkeling van de baarmoeder. Het heeft ook invloed op de botgezondheid en kan het cholesterolgehalte in het bloed beïnvloeden. Oestrogeen is echter niet exclusief voor vrouwen, aangezien mannen ook een bepaalde hoeveelheid oestrogeen in hun lichaam hebben, zij het in lagere concentraties.
